Saf amonyak 3 hidrojen ve 1 azot elementinden oluşan gaz bileşiğinin adıdır. Saf amonyak, zehirli bir gazdır. Ancak kimyasal işlemlerle zararsız hale getirilen versiyonları da bulunur.
Amonyak Türleri Nelerdir?
Saf Amonyak: Amonyak türlerinin başında saf amonyak yer alır. Sanayide soğutucu eleman olarak kullanılır. Soğutma sistemleri yardımıyla, soğuk hava depolarında ve sanayide soğutulması istenilen makinelerde sıklıkla kullanılır.
Amonyum Nitrat ve Amonyum Sülfat: Gübre yapımında kullanılan amonyağın, oksitlenmiş türüdür. Nitrat asidi olarak ortaya çıkan bu bileşim, tuz olarak ortaya çıkar ve toprağa dökülür.
Nişadır: NH4CI şeklinde formüle edilir. Amonyak tuzu olarak bilinen Nişadır, amonyak gazı ile hidroklorik asidin tepkimeye girmesi sonucu elde edilir. Gaz ile hidroklorik asit, 340 derecede tepkimeye sokulur ve ortaya amonyak tuzu olarak bilinen nişadır çıkar.
Saf Amonyak Nerede Kullanılır?
Doğada da bol miktarda bulunan saf amonyak:
- Gübre yapımında kullanılır.
- Sulu amonyak doğrudan toprağa dökülebilir ve gübre işlevi görebilir. Birçok tarımsal aktivite de yüksek kaliteli sulu amonyak kullanılır.
- Boya, ilaç ve parfüm yapımında da saf amonyak kullanılır.
- Petrol rafinerilerinde, asit içeriğine sahip petrol ürünlerinin nötrleştirilmesinde kullanılır.
- Araç lastiği üretiminde pıhtılaşmayı önleyici olarak kullanılır.
- Askeri sektörde nem çekme özelliğinden dolayı, saf amonyak sıklıkla kullanılır.
- Amonyum fosfat, kabartma tozları ve yanmaz kağıt üretiminde kullanılır.
- Temizlik ürünlerinin bazılarında da saf amonyak bulunur. Gümüşlerin parlatılmasında ve kumaşlardaki yağ lekelerinin temizlenmesinde kullanılır.
- Endüstriyel tesislerde soğutucu olarak yararlanılır.
Yukarıda belirtildiği gibi kullanılır.
Saf Amonyak Özellikleri Nelerdir?
Karakteristik özellikleri:
- Keskin bir kokuya sahiptir. Renksizdir.
- Oda sıcaklığında gaz halinde bulunur.
- Düşük sıcaklıklarda bile alev alma özelliğine sahiptir.
- Kimyasal olarak bazik haldedir.
- Saf amonyak yoğunluğu fazla olduğu için sıvılaştırılabilir.
- Saf amonyak zararları, zehirli olması ve yakıcı olmasıdır.
- Susuz amonyak, amonyağın gaz halidir. Atmosfer basıncı koşullarında gaz halindedir.
- -77,7 derece donma noktası olarak yer alır.
- -33,4 derecede kaynama noktasıdır.
- 0 derece ısıda %16 oranında alevlenir.
- 1013 kpa buhar basıncına sahiptir.
- Yüksek oranda suda çözünebilir.
- 0,6386 g/cm3 oranında sıvı yoğunluğuna sahiptir.
- 0,7714 g/l gaz yoğunluğuna sahiptir.
Saf Amonyak Zararları Nelerdir?
- Vücudun korunmasız olan bölgelerinde tahrişe neden olur.
- Solunması son derecede sakıncalıdır. Kısa süre solunması halinde zehirler.
- Ciltte soğuk yanıklarına neden olur.
- Göze temas ettiğinde ise geçici körlüğe neden olur.
- Yutulursa, yemek borusunda ve midede tahrişe neden olur. Bağırsaklara da zarar verir.
- Kapalı ortamlarda hava ile karıştığında tutuşabilir ve ciddi yangınlara neden olabilir.