Azot gazı nedir Havanın sıvılaştırılması ve ayrıştırılması ile elde edilen gaz türüdür. Azot gazı ametal grubuna girer. Dünya atmosferinde, %78,08 oranında bulunur. Yaşam için önemli olan azot gazı, sanayi sektöründe ve sağlık sektöründe sıklıkla kullanılır.
Azot Gazı Ne İşe Yarar?
Endüstriyel alanlarda amonyak maddesine dönüştürülür. Amonyak maddesi de gübre ve patlayıcı yapımında kullanılan önemli hammaddelerdendir. Ayrıca nitrik asit yapımında kullanılır ve nitrik asit de, sıvı yakıt ile çalışan füzelerde ateşleme mekanizmalarında kullanılır.
Azot Gazı Özellikleri
Fiziksel olarak azot gazı özellikleri:
- Azot gazının yoğunluğu, -186 derece sıvı fazda, 0,808 kg/dm3,
- Molekül ağırlığı 28,01 g/mol,
- Atmosfer yoğunluğu, 1 atmosfer basıncında 0 derece ve gaz halinde, yoğunluk olarak metreküpe, 1,25 kilogram yoğunluğa sahiptir.
- 1 atmosfer basıncında -196 derecede kaynamaya başlar.
- 1 atmosfer basıncında -210 derecede erimeye başlar.
- Özgül ağırlığı 0,967’dir.
- Renksiz ve kokusuz bir gazdır. Havadaki yoğunluğu artınca boğucu özellik sergiler. Havadan hafif bir gazdır.
Yukarıdakilerdir.
Azot Gazı Tüpü Özellikleri
TSE standartlarında sıvı ya da gaz azot, rengi yeşil olan RAL 6029 renk kodlu tüplerde muhafaza edilir. Sanayide genelde sıvı fazda kullanılır. Çift cidarlı, vakumlu, perlit malzemesi ile yalıtılan özel tanklarda depolanır. Ayrıca nakliyesi de aynı özelliklere sahip tanklarda gerçekleştirilir. Gaz fazda basınca dayanıklı boru hattı yardımıyla nakledilir. Azot gazı tüpü 345 ve 450 barlık basınca dayanıklı olarak imal edilir. 345 ve 450 barlık basınçta olan tüpler her 10 yılda bir, 225 barlık basınçta olan tüpler de her 5 yılda bir bakımı yapılır.
Azot Gazı Nedir? Azot Gazı Nerelerde Kullanılır?
- Çift cidarlı azot gazı tüpleri azot gazının sıvı halinde nakliye görevi üstlenirler.
- Amonyak sentezinde kullanılır.
- Ampul imalatında sıklıkla kullanılır.
- Nükleer santrallerde rafineri ve boru hatlarının temizlenmesinde,
- Tahıl silolarında,
- Kontrollü atmosfer basınç değerlerinin sağlanmasında,
- Çelik imalatında,
- Cam sektöründe,
- Kömür madenlerinde yangın söndürme amacıyla,
- Gıda sektöründe, gıda ürünlerinin paketlenmesinde,
- Petrol ve gaz kuyularında sondaj işlemlerinde
Azot gazı aktif olarak kullanılır.
Azot Gazı Dolumu Nasıl Yapılır?
Kriyojenik olarak üretildikten sonra, gaz ya da sıvı fazda, dikişli ya da dikişsiz özel olarak üretilen tüplere dolum yapılır.
Sıvı azot, özel olarak imal edilen tankerlere doldurulur. Azot gazı dolumu, sıvı fazdan gaz haline geçmesi için ısıtılır. Isıtılan ve gaz haline geçen azot, özel tesislerde tüplere doldurulur.
Dolum sırasında gaz basıncı yüksek olur ve basıncı dengelemek adına dolum sırasında, azot gazının bir miktarı atmosfere bırakılır.
Azot Jeneratörü Nedir?
Azot gazının üretilmesini yapan makineye, azot jeneratörü adı verilir. Azot jeneratöründe iki farklı sistem kullanılır:
PSA Azot Jeneratörü Sistemleri: PSA (Pressure Swing Adsorption) basınç salınımlı adsorpsiyon, basınçlı havanın ayrıştırılması işlemidir. Bu işi yapan jeneratörde aynı adla anılır. Basınçlı havanın ayrıştırılmasında CMS (Karbon Moleküler Elek) granülleri kullanılır.
Membran Jeneratörü Sistemleri: Tüp içerisine yerleştirilen delikli membran keçeleri yardımıyla, basınçlı hava içerisinde yer alan oksijen ve diğer gazların ayrıştırılması işlemlerinde kullanılan jeneratör sistemidir. Membran deliklerinden azot gazı dış tarafa doğru basınçla aktarılır.
Azot Jeneratörü Kullanmanın Yararları
- Standart hava kaynağından beslenebilir.
- İhtiyaç duyulan kadar gaz üretmek mümkündür.
- Azot gazının debi ve saflık değerleri kontrol edilebilir.
- Gazın boşa gitmesini engeller.
- Uzun bir süre ve kesintisiz olarak çalışabilir. Bu da yüksek oranda verim anlamına gelir.
- Dış kaynaklı azot alımına gerek kalmaz ve maliyet oldukça düşer.