Kaynak gazı nedir Metalleri, ısı ve basınç kullanarak, aynı cinste olan malzemeyle birleştirme işine kaynak adı verilir. Kaynak gazı ise bu işlemde kullanılan gazların genel adıdır.
Kaynak Gazları Nelerdir?
Metalleri birleştirmek için kullanılan gazlar, tek başlarına kullanılabildikleri gibi, karışım halinde de kullanılabilir. Sanayide en çok kullanılan kaynak gazları, tek ve karışım olarak aşağıda sıralanmıştır. Ayrıca kaynak gazlarının özellikleri hakkında da bilgi verilmiştir:
Argon: Tamamıyla soygaz olan Argon, yoğunluğu havadan daha yüksektir. Bu nedenden dolayı, yatay kaynaklarda sıklıkla tercih edilir. Argon ile yapılan kaynaklarda kaynağın dikiş kısımlarına nüfus azdır. Ayrıca ark gerilimi de düşüktür. Bu yüzden ince kaynak parçalarında daha çok tercih edilir.
Helyum: Kaynak gazları arasında en hafif olanıdır. Isı iletimi fazla olduğu için kalın parçaların kaynağında daha çok tercih edilir. Havadan hafif olduğundan dolayı gaz sarfiyatı yüksektir. Daha çok tavan kaynaklarında, helyum gazı ile birlikte kullanılır.
Karbondioksit: Kaynak işlemlerinde basınçlı tüplerden çekilerek kullanılır. Basınçlı tüplerde sıvı halde bulunan karbondioksit gazı, buharlaşma ısısına ihtiyaç duyar. Ortaya çıkan enerji kaynak tüpü tarafından havadan emilerek kullanılır. Bu nedenle tüp tarafından çok yüksek hızlarda karbondioksit gazı çekilebilir ve bu durum da donmaya neden olabilir. Bu nedenden dolayı, tüplerdeki gaz çıkışı ayarlanmalıdır. Karbondioksit gazı daha çok yardımcı olarak kaynaklarda, inert örtücü olarak kullanılır.
Argon – Helyum Karışımı: Saf argon gazı daha derine nüfuz edebilme kabiliyetine sahiptir. Bu yüzden kaynak işlemlerinde sıklıkla tercih edilir. %75 Helyum, %25 Argon gazı ile hazırlanan kaynak işlemlerinde, daha iyi kesim işlemleri gerçekleştirilebilir.
Argon – Karbondioksit Karışımı: Karbondioksit gazı kaynak işlemlerinde tek başına kullanıldığında, çok fazla metal taşımına neden olur. ayrıca çok fazla sıçrantıya da neden olabilir. Bu yüzden Argon gazı ile karıştırılır ve metal yüzeylerde yapılan kaynak dikişlerinin daha düzgün olması sağlanır. Ayrıca sıçrantı miktarı da azaltılır. Eğer karbondioksit gazına %30 civarında Argon gazı katılırsa, sıçrantı miktarı azaltılır. Argon gazına %20 civarında Karbondioksit gazı katılırsa, metal taşınımının kısa devreli oluşmasına ya da iri damlalı kaynak yapılmasına neden olur.
Helyum – Argon – Karbondioksit ya da Oksijen: Kaynak makinesine bağlı olan uçtan çıkan ateşin şiddeti ve boyu, ark olarak adlandırılır. Helyum-Argon ve karbondioksit karışımı ile elde edilen kaynak işlemlerinde ark boyu ve kaynak banyosunun ıslatma özelliği daha iyi sonuçlar verir. %90 helyum, %7,5 argon ve %2,5 karbondioksit oranıyla hazırlanan karışım gazları ile yapılan kaynak çalışmalarında ark boyu kısalır ve daha aktif bir atmosfer oluşması sağlanır. Böylece metalin paslanmaz özelliği korunmuş olur.
%69 argon, %30 Helyum ve %1 oksijen gazı ile oluşturulan karışımla yapılan kaynak işlemlerinde ise sıçrantı azaltılır ve metal ıslatma özelliği üst düzeyde sağlanmış olur. Ayrıca, karbon kapma ve hidrojen gevrekliği tehlikesi de önlenmiş olur.
Azot: Kaynak işlemlerinde tek başına nadir olarak kullanılır. Yüksek soğutma özelliği nedeniyle, kaynak işlemlerinde güvenliği sağlar. Paslanmaz çeliklerin kaynak işlemlerinde, koruma özelliği sergiler.
Kaynak Gazı Nedir? Gazaltı Kaynağı ve Gazaltı Kaynak Gazları
Elektrot telleri ile koruyucu gazlar altında yapılan kaynak türüdür. Kaynak için gereken ısıyı, elektrot ile metal arasında bir ark oluşturulması işlemidir. Gazaltı kaynak işlemlerinde kullanılan gazlar, iki sınıfta değerlendirilir.
Koruyucu gaz kaynakları:
- Argon,
- Helyum,
- Karbondioksit ve bu gazların karışımıdır.
Aktif gazlar:
- Argon
- Helyum ve
- Bu iki gazın karışımından elde edilen gazlardır.
Gazaltı kaynağı işleminde kullanılan unsurlar aşağıda sıralanmıştır:
Güç kaynağı makinesi: Tel elektrot ile kaynak yapılan ana malzeme arasında elektrik gücü üreten makinedir. Elektrik arkı oluşturarak, kaynak gazı ile elektrot arasındaki bağlantının sürekli olmasını sağlar.
Torç: Koruyucu gazı ve kaynak metalini, kaynak yapılan bölgeye iletir. Güvenli bir çalışma ortamı sağlanması adına tamamen izole bir vaziyettedir.
Tel Sürme: Bu ünite, motor ile tahrik edilen ve kaynak işlemlerinde gerekli olan teli kaynak bölgesine iletmeye yarayan bir mekanizmadır.
Su Soğutma Ünitesi: Torçta meydana gelen aşırı ısınmayı engeller. Böylece Torç’un zarar görmesini önlemiş olur.
Gaz Tüpü ve Basınç Düşürücü: Koruyucu ya da karışım gazlarından bir tanesini içeren tüplerdir. Bu tüplere bağlı basınç düşürme mekanizması ile de parlama ya da patlama engellenmiş olur.
Şase Kablosu ve Kaynak Pensesi: Elektrotun çalışmasını sağlamak için gerekli olan devreyi tamamlar. Güç kaynağı ile doğrudan bağlıdır.
Kaynak Gazı Nedir? Gazaltı Kaynağının Avantajları
Diğer kaynak türlerine göre, gazaltı kaynağının avantajları:
- Cüruf oluşumunu engeller.
- Örtülü elektrot ile yapılan ark kaynaklarına göre daha küçük çapta elektrotlar kullanılır. Bu nedenle yüksek metal yığma ve yüksek akım yoğunluğuna sahiptir.
- Düşük hidrojen miktarı söz konusudur. Bu özelliği sertleşme özelliği gösteren çeliklerde avantaj sağlar.
- İnce malzemelerin kaynağında daha iyi sonuçlar alınmasını sağlar.
- Otomatik ve yarı otomatik kaynak sistemlerinde verimli bir şekilde kullanılabilir.
Olarak sayılabilir.